Si funksionon fashizmi
Fashizmi, siç na e ka treguar historia, nuk është në vetvete një ideologji. Ajo është një teknikë për kapjen dhe mbajtjen e pushtetit.
Si e tillë, përdoret nga një gamë më e gjerë politikanësh me pasoja nga më të voglat, të tilla si gënjeshtrat e përsëritura për votuesit, te dhunimi i të drejtave të njeriut për grupe të margjinalizuara apo te dhunimi i rëndë i të drejtave të njeriut.
Një libër i sapobotuar në SHBA, Si Funksionon Fashizmi, Politika e Ne dhe Atyre, nga Jason Stanley është një përpjekje e mirë për të kuptuar se çfarë politikash fashiste përdorin politikanët, politika që duket se janë universale, mund të gjenden në Shqipëri po aq shumë sa edhe në SHBA.
Shtyllat e teknikës fashiste për kapjen dhe mbajtjen e pushtetit janë disa, që fillojnë nga indoktrinimi i grupeve paraushtarake, shantazhimi i votuesve etj., por në rastin konkret, libri më së shumti flet për teknikat fashiste në komunikimet publike.
Për ne që kemi jetuar në komunizëm, duhet të shtojmë se teknikat e komunikimit publik janë në thelb të njëjta dhe gjuha e transformimet gjuhësore të kryera nga propagandistët apo dizinformuesit janë gjithashtu njësoj.
Më poshtë janë disa paragrafë nga libri, citime të autorit dhe citime të autorëve të tjerë në këtë libër.
Rreziqet e politikës fashiste vijnë nga mënyra e veçantë përmes së cilës ajo dehumanizon segmente të popullsisë. Duke përjashtuar këto grupe, ajo kufizon kapacitetin për empati mes shtetasve, duke i shtyrë ata të justifikojnë trajtimin çnjerëzor, nga shtypja e lirisë te burgosja në masë dhe, në raste ekstreme, te shfarosja në masë.
The dangers of fascist politics come from the particular way in which it dehumanizes segments of the population. By excluding these groups, it limits the capacity for empathy among other citizens, leading to the justification of inhumane treatment, from repression of freedom, mass imprisonment, and expulsion to, in extreme cases, mass extermination.
—————
Në fjalimet e Orbanit ne kemi të gjitha elementët e viktimologjisë në politikën fashiste. Orban nxit frikën irracionale ndaj imigrantëve, duke përdorur të shkuarën mitike të Hungarisë si mbrojtëse e supozuar e Kristianizmit Europian për ta prezantuar veten si udhëheqës-luftëtar që është mjaftueshëm trim për të mbrojtur Europën Kristiane, e cila ka rrezikuar veten nga elitat liberale (“udhëheqësit intelektualë dhe politikë të Europës”) të cilët po lënë “religjionin më të persekutuar të botës” të minohet nga brenda duke lejuar një valë imigrantësh. Refugjatët që vijnë nga luftërat brutale të huaja janë, në sytë e tij, një forcë e fuqishme pushtuese që kërkon të krijojë një “kolonë të pestë” brenda mureve të Europës Kristiane. Orban i kërkon audiencës së tij të hedhin poshtë “të drejtat e njeriut” (duke injoruar origjinën e të drejtave të njeriut në Kristianizëm (dhe koncepte të tjera të prapambetura. Si viktima të persekutimit, ai nxit audiencën e tij të mblidhen rreth tij ndërsa ai rikthen Hungarinë te e shkuara e lavdishme si mbrojtëse mitike e Europës Krisitane kundër turmave barbare dhe pa ligj.
Retorika fashiste e të bërit shtet synon në mënyrë specifike të ndajë shtetasit në dy klasa: ata të kombit të zgjedhur, që janë respektues të ligjit për nga raca dhe atyre që nuk janë të tillë, që kanë damarin e paligjshmërisë.
In Orbán’s speech, we have all the elements of the victimology of fascist politics. Orbán whips up irrational fear of immigrants, using Hungary’s mythic past as the supposed defender of European Christianity to present himself as the warrior-leader who is brave enough to defend Christian Europe, which has been imperiled by the liberal elites (“Europe’s intellectual and political leaders”) who would let “the most persecuted religion in the world” be undermined from within by letting in a wave of immigrants. The refugees from brutal foreign wars are, in his eyes, a powerful invading force who seek to establish a “fifth column” inside Christian Europe’s walls. Orbán asks his audience to repudiate “human rights” (ignoring their own home in Christianity) and other outdated concepts. As victims of persecution, he urges his audience to stand behind him as he returns Hungary to its glorious past as the mythic defender of Christian Europe against the barbarian, lawless hordes.
Fascist law-and-order rhetoric is explicitly meant to divide citizens into two classes: those of the chosen nation, who are lawful by nature, and those who are not, who are inherently lawless.
————
Politika fashiste transformon lajmin nga një përcjellje informacioni dhe debati të arsyeshëm në një spektakël ku diktatori është ylli i skenës.
Fascist politics transforms the news from a conduit of information and reasoned debate into a spectacle with the strongman as the star.
————–
Politika fashiste, siç e kemi parë, synon të hedhë në erë besimin te shtypi dhe universitetet. Por sfera e informimit në një shoqëri demokratike nuk përfshin vetëm institucionet demokratike. Përhapja e dyshimit dhe mosbesimit hedh në erë lidhjet dhe respektin e ndërsjellët mes qytetarëve, duke i lënë ata në puse të thella mosbesimi, jo vetëm kundër institucioneve por edhe kundër njëri-tjetrit. Politika fashiste synon të shkatërrojë marrëdhëniet e respektit të ndërsjellët mes shtetasve, gjë që është themeli i një demokracie liberale të shëndetshme, duke i zëvendësuar këto në fund me besimin te një figurë e vetme, udhëheqësin. Kur politika fashiste është më e suksesshme, udhëheqësi shikohet nga ndjekësit si i vetmi person i besuar.
Fascist politics, as we have seen, seeks to undermine trust in the press and universities. But the information sphere of a healthy democratic society does not include just democratic institutions. Spreading general suspicion and doubt undermines the bonds of mutual respect between fellow citizens, leaving them with deep wells of mistrust not just toward institutions but also toward one another. Fascist politics seeks to destroy the relations of mutual respect between citizens that are the foundation of a healthy liberal democracy, replacing them ultimately with trust in one figure alone, the leader. When fascist politics is at its most successful, the leader is regarded by the followers as singularly trustworthy.
——–
Desiree Fairooz është një ish-librare dhe aktiviste e cila ishte e pranishme në dëgjesën e konfirmimit të Prokurorit të Përgjithshëm Jeff Sessions. Sessions është një ish-senator i Alabamës, emërimi i të cilit në stolin federal është refuzuar nga Senati i SHBA më 1986 për shkak të akuzave për ekstremizëm të të djathtës ekstreme, në veçanti racizëm (si senator, Sessios bëri emër për vete duke ushqyer panik mbi imigrimin).
Kur senatori Richard Shelby i Alabamës deklaroi se Sessions kishte një “të shkuar të mirëdokumentuar për trajtimin e Amerikanëve në mënyrë të barabartë para ligjit,” Fairooz qeshi me të madhe. Ajo u arrestua menjëherë dhe u akuzua për sjellje të çrregullt dhe trazuese.
Departamenti i Drejtësisë, drejtuar nga Sessions, ngriti kundër saj akuzë. Pasi një gjykatës rrëzoi akuzat në verën e vitit 2017 me argumentin se e qeshura është e drejtë shprebjeje, Departamenti i Drejtësisë i Sessions vendosi në shtator 2017 të vijojë akuzat kundër saj; vetëm në nëntor të atij viti Departamenti i Drejtësisë braktisi përpjekjen për ta çuar Fairooz në gjyq për përqeshje.
———-
Ajo që bind masat nuk janë faktet, e madje nuk janë as fakte të stisura, por vetëm konsistenca e sistemit në të cilin ata supozohet se janë pjesë. Përsëritja… është e rëndësishme vetëm sepse ajo i bind ata për konsistencën në kohë.
What convinces masses are not facts, and not even invented facts, but only the consistency of the system of which they are presumably part. Repetition…is only important because it convinces them of consistency in time.
Hannah Arendt, Origjina e Totalitarizmit
———–
Ajo që bind masat nuk janë faktet, e madje nuk janë as fakte të stisura, por vetëm konsistenca e sistemit në të cilin ata supozohet se janë pjesë. Përsëritja… është e rëndësishme vetëm sepse ajo i bind ata për konsistencën në kohë.
What convinces masses are not facts, and not even invented facts, but only the consistency of the system of which they are presumably part. Repetition…is only important because it convinces them of consistency in time.
Hannah Arendt, Origjina e Totalitarizmit
———–
Nëse ne studiojmë mitet tona politike moderne dhe përdorimin e tyre ne gjejmë në to, për habinë tonë, jo vetëm një transvleftësim të të gjitha vlerave tona etike por edhe një transformim të të folurës njerëzore… Fjalë të reja janë krijuar, madje edhe të vjetrat kanë një kuptim të ri; ato i janë nënshtruar një ndryshimi të thellë të kuptimit. Ky ndryshim në domethënie varet nga fakti që këto fjalë që më herët ishin përdorur në kuptim përshkrues, logjik apo semantik tashmë përdoren si fjalë që synojnë të prodhojnë efekte të caktuara dje të nxisin disa emocione të caktuara. Fjalët tona të zakonshme janë ndryshuar me kuptime; por këto fjalë të reja të gjuhës së rrugës ndryshohen me ndjenja dhe pasione dhune.
If we study our modern political myths and the use that has been made of them we find in them, to our great surprise, not only a transvaluation of all our ethical values but also a transformation of human speech….New words have been coined, and even the old ones are used in a new sense; they have undergone a deep change of meaning. This change of meaning depends upon the fact that these words which formerly were used in a descriptive, logical, or semantic sense are now used as magic words that are destined to produce certain effects and to stir up certain emotions. Our ordinary words are charged with meanings; but these new-fangled words are charged with feelings and violent passions.
Ernst Cassirer
How Fascism Works: The Politics of Us and Them Jason Stanley